Pre-operatieve zorg

ZELFMANAGEMENT

Hier vind je relevante informatie o.a. brochures en online hulpprogramma’s

• Goed gevoed ouder worden
• Voedingscentrum – ondervoeding
• Thuisarts – gezonde leefstijl
• Thuisarts – ondervoeding
• Fit4Surgery
• Goed gevoed behandeling tegemoet! | UMC Utrecht – YouTube
• Goed eten en bewegen rond een operatie – Voeding & Beweging.NU
• Wereld Kanker Onderzoek Fonds | Voeding, leefstijl en kanker

ZORGPROFESSIONALS

Algemeen voedingsadvies door (huis)arts, praktijkondersteuner en (wijk/gespecialiseerd) verpleegkundige

• Weeg de patiënt, bepaal gewichtsbeloop, monitor het gewicht
• Screen preoperatief iedere patiënt op het risico op ondervoeding met een gevalideerd screeningsinstrument en verwijs de geïdentificeerde risicopatiënt naar de diëtist voor diagnostiek en zo nodig dieetbehandeling.
• Screen in het traject zo vroeg mogelijk, zodat patiënten met ernstige ondervoeding tenminste 7-14 dagen preoperatief adequaat gevoed kunnen worden.
• Bespreek relatie tussen verminderde voedingsinname, onbedoeld gewichtsverlies en/of andere voedingsklachten op ontstaan van ondervoeding en gevolgen voor gezondheid. Meer informatie: Goed gevoed ouder worden en Voedingscentrum.
• Stimuleer, indien mogelijk, lichaamsbeweging, bij voorkeur onder begeleiding van een (oncologisch) fysiotherapeut (in de vorm van een prehabilitatie-programma bij voorkeur 3-4 weken)
• Let op: Beweging draagt bij aan spiermassa-opbouw, mits inname van eiwit en energie voldoende is
• Stimuleer een gezonde leefstijl
• Meer informatie: Kenniscentrum Ondervoeding; op de website Voedingenkankerinfo.nl staat per klacht relevante achtergrondinformatie plus de praktische voedingstips die met de patiënt besproken kunnen worden.

DIËTIST

Dieetbehandeling gericht op het voorkomen, opheffen, verminderen of compenseren van met voeding samenhangende of door voeding beïnvloedbare stoornissen, beperkingen en participatieproblemen, conform richtlijnen indien aanwezig.

Voor patiënten met (een risico op) ondervoeding is het noodzakelijk om een preoperatieve dieetbehandeling, in combinatie met voldoende beweging, in te zetten om de voedingstoestand en de conditie van de patiënt te optimaliseren voorafgaand aan electieve chirurgie.

Bij voorkeur wordt de dieetbehandeling in een ambulante setting gegeven.

Start tijdig (tenminste 10 dagen preoperatief en liefst nog eerder) een preoperatieve dieetbehandeling bij:

• Patiënten met (een risico op) ondervoeding
• Patiënten die preoperatief langer dan 5 dagen geen orale voedselinname kunnen hebben
• Preoperatieve patiënten met beperkte orale voedselinname, die daardoor gedurende meer dan 7 dagen minder dan 50% van de aanbevolen voedselinname tot zich kunnen nemen

Er is voor geen enkele patiënt een indicatie voor het preoperatief gebruik van immunonutritie of anti-oxidanten.

• Diëtistische diagnose en evaluatie op basis van Nutritional Assessment; het risico op het Refeeding Syndroom wordt bepaald.
• Het verbruik en mogelijke verliezen van energie, eiwit en andere voedingsstoffen berekenen/bepalen.
• Doel van de behandeling afstemmen met de patiënt op basis van de diëtistische diagnose.
• Overleg met multidisciplinair team om zo te borgen dat ondervoeding onderdeel is van de medische diagnose en de voedingsinterventie onderdeel is van het behandelplan.
• De voedingsbehoefte vaststellen afgestemd op behandeldoel(en).
• Indien nodig inzetten dieetpreparaten en/of medische voeding, specifiek drinkvoeding. De voorkeursroute is enteraal (oraal of sondevoeding).
• Begeleiden van de patiënt om de doelen te halen, hierin rekening houdend met de medische, functionele, sociale en psychische factoren.
• Stimuleren van, indien mogelijk, lichaamsbeweging bij voorkeur onder leiding van een (oncologisch) fysiotherapeut.

DIËTIST MET SPECIALISTISCHE EXPERTISE

Specialistische dieetbehandeling kan o.a. geïndiceerd zijn wegens complexiteit van de aandoening(en) of complexiteit van de doelgroep

De diëtist is gespecialiseerd in hoog-complexe (gastro enterologische en/of oncologische) operaties en/of dieetbehandeling bij complexe medische problematiek en operatie, ernstige postoperatieve complicaties en intensieve behandeling. De diëtist is onderdeel van een multidisciplinair team.

Bij patiënten met ernstige ondervoeding die een grote/complexe operatie ondergaan: geef altijd een preoperatieve adequate dieetbehandeling gedurende tenminste 7-14 dagen, ook al moet de (oncologische) operatie worden uitgesteld.

De indicatie voor prehabilitatie en/of uitstel van de operatie wordt bepaald door een multidisciplinair team.

Bij patiënten die preoperatief ondervoed zijn en in een acute situatie moeten worden geopereerd, heeft het de voorkeur om preoperatief een toedieningsweg voor sondevoeding te plaatsen.

Er is voor geen enkele patiënt een indicatie voor het preoperatief gebruik van immunonutritie of anti-oxidanten.

• Diëtistische diagnose en evaluatie op basis van Nutritional Assessment; het risico op het Refeeding Syndroom wordt bepaald.
• Doel van de behandeling afstemmen op ziekte, klachten, behandeling en prognose.
• Overleg met multidisciplinair team om zo te borgen dat voeding onderdeel is van de medische diagnose en de voedingsinterventie onderdeel is van het behandelplan.
• Het verbruik en mogelijke verliezen van energie, eiwit en andere voedingsstoffen berekenen/bepalen.
• De voedingsbehoefte vaststellen afgestemd op behandeldoel(en).
• Begeleiden van de patiënt om de doelen te halen, hierin rekening houdend met de medische, functionele, sociale en psychische factoren.
• Anticiperen op klachten die worden verwacht bij het ziektebeeld en de operatie.
• Indien nodig inzetten dieetpreparaten en/of medische voeding.
• Combineer sondevoeding en parenterale voeding bij die patiënten bij wie de orale inname c.q. sondevoedingsinname voor langer dan 7 dagen onvoldoende is (<50% van de voedselinname).
• Start parenterale voeding zo vroeg mogelijk voor de ingreep wanneer er een contra-indicatie is voor enterale voeding, zoals intestinale obstructie.