Ga door naar hoofdcontent
misc/arrow-dots-black Informatiemisc/arrow-dots-blackChronische nierschade (CNS)
Overzicht informatie

Chronische nierschade (CNS)

Medische diagnose

Chronische nierschade (CNS), specifieke nierziekten en nefrotisch syndroom voor volwassenen vanaf 18 jaar

Bepaal zorgprofiel

Vaststellen persoonlijke voedingszorgbehoefte

Stadiumstadiëring van CNS
AlbuminurieDe albuminurie in de stadiëringstabel is bepaald met de albumine/kreatinine ratio in de ochtendurine
KlachtenBij chronische nierschade: Klachten ontstaan meestal pas bij een ernstig afgenomen eGFR: vermoeidheid, jeuk, misselijkheid, verminderde eetlust, oedeem en
overvulling, maag-darmklachten, smaakveranderingen, verslechtering voedingstoestand. Er is een grote individuele variatie. Bij specifieke nierziekten / nefrotisch syndroom kunnen andere klachten ontstaan: schuimende urine t.g.v. proteïnurie, perifeer oedeem (enkels, ogen, buik), dyspnoe, verminderde eetlust.
ComorbiditeitHart- en vaatziekten, diabetes mellitus, nierstenen, jicht, hypertensie, maligniteit (zoals multipel myeloom), prostaat- of nierkanker
ComplicatiesBij chronische nierschade: hypertensie, cardiovasculaire aandoeningen, proteïnurie, afwijkende elektrolytwaarden in het bloed, hyperparathyreoïdie, bloedarmoede, renale acidose, oedeem en overvulling, ongewenst gewichtsverlies of gewichtstoename (oedeem).
Bij specifieke nierziekten / nefrotisch syndroom: proteïnurie, hypertensie, toegenomen aantal infecties, trombo-embolische complicaties, hypothyreoïdie, hypervolemie met decompensatie, verhoogde lipidenwaarden in het bloed, ongewenst gewichtsverlies of gewichtstoename (oedeem).
LaboratoriumgegevensAfhankelijk van het stadium: Bloed: ureum, kreatinine, eGFR (CKD-EPI of MDRD), natrium, kalium, calcium, fosfaat, PTH, bicarbonaat, urinezuur, Hb, HbA1c, glucose, lipidenwaarden, CRP, albumine en 25(OH)vitamine D. Urine 24 uur: hoeveelheid, ureum, kreatinine, natrium, eiwit, evt. albumine. Urine portie: albumine/kreatinine ratio (ACR) of totaal proteïne/kreatinine ratio (PCR) of albumine.
BloeddrukStreefwaarde bij nierschade met eGFR < 60 ml/min/1.73 m2: 130/80 mmHg. Individualiseren o.b.v. leeftijd, aard van de nierziekte en comorbiditeit. Wees bij ouderen alert op orthostatische hypotensie.
Medicatienatriumbicarbonaat, cholesterolverlagende medicatie, insuline en orale bloedglucoseverlagende medicatie, prednison, immunosuppressiva, ontstekingsremmers (NSAID’s). Wees alert op voeding-geneesmiddelinteracties (effecten op smaak, eetlust, gewicht, risico op deficiënties en interactie met bv. grapefruit)
VoedingssupplementenVitamine D, calcium, multivitaminen en mineralen, rode gist rijst, sint Janskruid, cranberry-producten
BMIStreefwaarde 18.5-25 kg/m2, 65+ 20-28 kg/m2
MiddelomtrekStreefwaarde vrouwen < 80 cm, mannen < 94 cm
GewichtsverloopGewichtstoename kan duiden op overvulling en oedeem of afname activiteitenpatroon. Gewichtsverlies kan duiden op verslechtering van voedingstoestand.
Screeningsuitslag (risico) op ondervoedingVoor screenen op het (risico) ondervoeding worden aanbevolen: Voedingstoestandmeter, SNAQRC, SNAQ65+ of MNA-SF. De score SGA of PG-SGA geeft meer inzicht in de voedingstoestand.
VoedingspatroonVoldoet voeding aan Richtlijnen Goede Voeding, zout maximaal 5-6 gram. Contra-indicaties: ileostoma. Bij lithiumgebruik kan een zoutbeperking alleen in overleg met voorschrijver worden gestart omdat tegelijkertijd de lithiumdosering moet worden aangepast.
FamiliegeschiedenisVoorkomen van nierziekten, hart- en vaatziekten en diabetes in de familie
EtniciteitVoor het negroïde ras moet de eGFR worden gecorrigeerd. Hindoestanen met diabetes hebben een groter risico op hart- en vaatziekten en nierschade.
LeefstijlfactorenEen gezonde leefstijl draagt bij aan algeheel welbevinden en cardiovasculaire en pulmonale effecten. Roken leidt waarschijnlijk tot progressie van nierschade.

Bronnen

Laatste update: september 2017 door Diëtisten Nierziekten Nederland (DNN)

Artsenwijzer