Jicht
Medische diagnose
Jicht voor volwassenen vanaf 18 jaar.
Bepaal zorgprofiel
Vaststellen persoonlijke voedingszorgbehoefte
| Diagnose | Natriumuraatkristallen aangetoond in gewrichtsvloeistof of tofus, of op basis van klinische blik en serumurinezuurwaarden |
| Klachten | Ontsteking in de gewrichten met hevige pijn, tofi (jichtknobbels) |
| Complicaties | Gewrichtsbeschadiging, tofi, slijmbeursontsteking, nierstenen, urinezuurnefropathie |
| Comorbiditeit | Chronische nierschade, hart- en vaatziekten, autosomaal dominante polycysteuze nierziekte (ADPKD), nierstenen, status na orgaantransplantatie, metabool syndroom, diabetes |
| Laboratoriumgegevens | serum: kreatinine, eGFR (CKD-EPI), urinezuur, serumlipidenwaarden, 24-uur urine: volume, urinezuur |
| Bloeddruk | Jicht gaat vaak gepaard met hypertensie. Zowel hyperuricemie als jicht zijn een onafhankelijke risicofactor voor hart- en vaatziekten, onafhankelijk van de overige traditionele cardiovasculaire risicofactoren |
| Medicatie | Xanthine-oxidase remmers (allopurinol, febuxostat), uricosuria (benzbromaron), analgetica/ontstekingsremmers (colchicine, NSAID’s, corticosteroïden), lis- en thiazidediuretica, ciclosporine, mycofenolaatmofetil en tacrolimus, tolvaptan, antihypertensiva, cholesterolverlagende medicatie. Wees alert op voeding-geneesmiddelinteracties (effecten op smaak, eetlust, gewicht, risico op deficiënties en interactie met bv. grapefruit) |
| Voedingssupplementen en zelfzorgmiddelen | Vitamine D, calcium, multi-vitamine / mineralen, rode gist rijst, sint-janskruid, cranberry-producten, pijnstillers |
| BMI | Streefwaarde BMI 18.5-25 kg/m2 (65+ 20-28 kg/m2); overgewicht is een risicofactor voor jicht |
| Middelomtrek | streefwaarde vrouwen < 80 cm, mannen < 94 cm. Bij insulineresistentie remt een verhoogde insulinewaarde de uitscheiding van urinezuur |
| Gewichtsverloop | Snel gewichtsverlies kan een jichtaanval uitlokken |
| Voedingspatroon | Vochtinname 2-3 liter per 24 uur. Voldoet voeding aan Richtlijnen Goede Voeding? Gebruik van rood vlees, bewerkt(e) vlees en vleeswaren, vis, schaal- en schelpdieren (dierlijk spierweefsel is rijk aan purine; rood vlees is vlees van zoogdieren). Toegevoegd fructose, suiker en honing; bij de omzetting van fructose wordt urinezuur gevormd. Bij gebruik van fructosesiroop kan de novo-purine-synthese optreden. Alcohol (bevordert de afbraak van purine en remt de uitscheiding van urinezuur) |
| Persoonlijke factoren | Opleidingsniveau, werk, ziekte-inzicht, zelfredzaamheid, gezondheidsvaardigheden, psychosociale vaardigheden |
| Familiegeschiedenis | Voorkomen van jicht, nierziekten, hart- en vaatziekten en diabetes in de familie |
| Leefstijlfactoren | Een gezonde leefstijl draagt bij aan cardiovasculair risicomanagement. Voldoet patiënt aan de Beweegrichtlijnen? Bewegingsmogelijkheden tijdens een jichtaanval? Roken dient ontraden te worden. |
Bronnen
- Choi HK. A prescription for lifestyle change in patients with hyperuricemia and gout. In Current Opinion in Rheumatlogy, 2010; 22(2), 165-172
- Diëtisten Nierziekten Nederland. Dieetbehandelingsrichtlijnen en achtergronden – Urinezuur. www.dietistennierziekten.nl
- Jans I, Roos N de. Dieetbehandelingsrichtlijn Jicht, 2017. Uitgevers 2010.
- MacFarlane LA,Kim SC. Gout: A review of nonmodifiable and modifiable risk factors. In Rheumatic Diseases Clinic of North America, 2014; 40(4), 581-604
Laatste update: maart 2018 door Diëtisten Nierziekten Nederland (DNN)