Post-operatieve zorg

ZELFMANAGEMENT

Hier vind je relevante informatie o.a. brochures en online hulpprogramma’s

• Goed gevoed ouder worden
• Voedingscentrum
• Thuisarts – gezonde leefstijl
• Goed eten en bewegen rond een operatie – Voeding & Beweging.NU
• Wereld Kanker Onderzoek Fonds | Voeding, leefstijl en kanker

ZORGPROFESSIONALS

Algemeen voedingsadvies door (huis)arts, praktijkondersteuner en (wijk/gespecialiseerd) verpleegkundige

• Screen, indien niet eerder gedaan, de patiënt alsnog op het risico op ondervoeding met een daarvoor gevalideerd meetinstrument en verwijs de geïdentificeerde risicopatiënt naar de diëtist voor diagnostiek en zo nodig dieetbehandeling
• Hervat orale voedselinname binnen 24 uur na de operatie en pas zo nodig de voeding aan op de mate van herstel van de gastro-intestinale functie en individuele tolerantie van de patiënt.
• Zorg voor goede randvoorwaarden om een optimale voedselinname te kunnen geven: zo nodig (profylactisch) anti-emetica bij misselijkheid (waar mogelijk opioïden beperken), goede postoperatieve pijnbehandeling en mobilisatie
• Monitor de voedselinname; er is postoperatief een vergroot risico op ondervoeding – vooral bij patiënten na grote operaties. Schakel zonodig diëtetiek in op dag 3 bij geen orale inname of op dag 5 bij blijvend geringe inname.
• Er is verhoogd risico op uitdroging door te gericht vochtinname, vooral bij misselijkheid, braken en/of diarree
• Monitor het gewicht van de patiënt
• Bespreek relatie tussen verminderde voedingsinname, onbedoeld gewichtsverlies en/of andere voedingsklachten op ontstaan van ondervoeding en gevolgen voor gezondheid. Meer informatie: Goed gevoed ouder worden en Voedingscentrum.
• Stimuleer 6-8 kleine maaltijden, verdeeld over de dag met extra aandacht voor een eiwitverrijkt voedingspatroon, goed kauwen, laag eettempo en portiegrootte.
• Door gebruik van minder voedingsvezelrijke voeding is de kans op obstipatie vergroot, vooral bij restrictieve ingrepen. Eventueel zijn aanvullende laxantia nodig.
• Stimuleren van, indien mogelijk, lichaamsbeweging bij voorkeur onder leiding van een fysiotherapeut
• Let op: Beweging draagt bij aan spiermassa-opbouw, mits inname van eiwit en energie voldoende is.

DIËTIST

Dieetbehandeling gericht op het voorkomen, opheffen, verminderen of compenseren van met voeding samenhangende of door voeding beïnvloedbare stoornissen, beperkingen en participatieproblemen, conform richtlijnen indien aanwezig.

(zie Ondervoeding, aangepast aan chirurgie)

• Diëtistische diagnose op basis van diagnostiek en evaluatie door nutritional assessment.
• Risico Refeeding syndroom bepalen en hiernaar handelen.
• Doel van de behandeling afstemmen met de patiënt op basis van de diëtistische diagnose en op de gevolgen van de operatie voor de voedingsinname, resorptie en vertering. Het verbruik en mogelijke verliezen van energie, eiwit en andere voedingsstoffen berekenen/bepalen.
• De voedingsbehoefte vaststellen afgestemd op behandeldoel(en).
• Begeleiden van de patiënt om de doelen te halen, hierin rekening houdend met de medische, functionele, sociale en psychische factoren.
• Indien nodig inzetten dieetvoeding en/of dieetpreparaten (drinkvoeding, sondevoeding, parenterale voeding). Voorkeursroute is enteraal (oraal of sondevoeding).
• Overweeg alléén bij ondervoede patiënten die majeure abdominale chirurgie hebben ondergaan postoperatieve toediening van immunonutritie. (Er is nog beperkt onderzoek gedaan naar immunonutritie postoperatief: bij goed gevoede patienten met majeure abdominale chirurgie en bij hoofdhalschirurgie bestaat er geen indicatie voor immunonutritie)
• Stimuleren van, indien mogelijk, lichaamsbeweging bij voorkeur onder leiding van een (oncologisch) fysiotherapeut.

DIËTIST MET SPECIALISTISCHE EXPERTISE

Specialistische dieetbehandeling kan o.a. geïndiceerd zijn wegens complexiteit van de aandoening(en) of complexiteit van de doelgroep

(zie Kanker en Ondervoeding aangepast aan chirurgie)

De diëtist is gespecialiseerd in hoog-complexe (gastro enterologische en/of oncologische) operaties en/of dieetbehandeling bij complexe medische problematiek en operatie, ernstige postoperatieve complicaties en intensieve behandeling. De diëtist is onderdeel van een multidisciplinair team.

• Diëtistische diagnose op basis van diagnostiek en evaluatie door nutritional assessment opstellen.
• Risico Refeeding syndroom bepalen en hiernaar handelen.
• Doel van de behandeling afstemmen met de patiënt op basis van de diëtistische diagnose en op de gevolgen van de operatie voor de voedingsinname, resorptie en vertering. Het verbruik en mogelijke verliezen van energie, eiwit en andere voedingsstoffen berekenen/bepalen.
• De voedingsbehoefte vaststellen afgestemd op behandeldoel(en).
• Anticiperen op klachten die worden verwacht bij het ziektebeeld en behandelingen.
• Begeleiden van de patiënt om de doelen te halen, hierin rekening houdend met de medische, functionele, sociale en psychische factoren.
• Indien nodig inzetten dieetvoeding en/of dieetpreparaten (drinkvoeding, sondevoeding en/of parenterale voeding). Voorkeursroute is enteraal (oraal of sondevoeding).
• Combineer sondevoeding en parenterale voeding bij die patiënten bij wie de orale inname cq sondevoedingsinname voor langer dan 7 dagen onvoldoende is (<50% van de voedselinnname).
• Start parenterale voeding zo snel mogelijk na de ingreep wanneer er een contraindicatie is voor enterale voeding, zoals intestinale obstructie.
• Overweeg alléén bij ondervoede patiënten die majeure abdominale chirurgie hebben ondergaan postoperatieve toediening van immunonutritie. (Er is nog beperkt onderzoek gedaan naar immunonutritie postoperatief: bij goed gevoede patienten met majeure abdominale chirurgie en bij hoofdhalschirurgie bestaat er geen indicatie voor immunonutritie)
• Stimuleren van, indien mogelijk, lichaamsbeweging bij voorkeur onder leiding van een (oncologisch) fysiotherapeut.
• Overleg met multidisciplinair team om zo te borgen dat ondervoeding onderdeel is van de medische diagnose en de voedingsinterventie onderdeel is van het behandelplan.