Anorexia nervosa
Medische diagnose
A. Het beperken van de energie-inname ten opzichte van de energiebehoefte, resulterend in een significant te laag lichaamsgewicht voor de leeftijd, de sekse, de groeicurve en de lichamelijke gezondheid. Een significant te laag gewicht wordt gedefinieerd als een gewicht dat lager is dan het minimale normale gewicht of, bij kinderen en adolescenten, een lager gewicht dan wat minimaal wordt verwacht.
B. Een intense vrees om aan te komen of dik te worden, of persisterend gedrag dat gewichtstoename verhindert, zelfs al heeft de betrokkene een significant te laag gewicht.
C. Een stoornis in de manier waarop de betrokkene zijn of haar lichaamsgewicht of lichaamsvorm ervaart, een onevenredig grote invloed van het lichaamsgewicht of de lichaamsvorm op het oordeel over zichzelf, of persisteren in het niet onderkennen van de ernst van het actuele lage lichaamsgewicht.
Restrictief type:
Gedurende de afgelopen 3 maanden is de betrokkene niet gedurende recidiverende episoden bezig geweest met eetbuien of purgeergedrag (zelf opgewekt braken of misbruik van laxantia, diuretica of klysma’s). Dit subtype is beperkt tot klinische beelden waarbij het gewichtsverlies voornamelijk tot stand komt door dieet houden, vasten en/of overmatig lichaamsbeweging
Eetbuien-/purgerende type:
Gedurende de afgelopen 3 maanden is de betrokkene gedurende recidiverende episoden bezig geweest met eetbuien of purgeergedrag (zelf opgewekt braken of misbruik van laxantia, diuretica of klysma’s).
BMI
- Licht BMI > 17 kg/m2
- Matig BMI 16-16,99 kg/m2
- Ernstig BMI 15-15,99 kg/m2
- Zeer ernstig BMI < 15 kg/m2
Bepaal zorgprofiel
Vaststellen persoonlijke voedingszorgbehoefte
| Klachten als gevolg van ondergewicht (onvolwaardige voeding) | bij kinderen een gestoorde lengtegroei (altijd gewicht en lengte (verloop) in groeicurve zetten) en vertraagde puberteitsontwikkeling, uitputting, verlaagd basaal metabolisme: lagere lichaamstemperatuur, trage pols en hartslag en verlaagde tensie, blauwe vingers, koude handen en voeten,hartkloppingen, bot- en gewrichtspijnen, wegblijven van menstruatie, lagere bloedsuikers, vermoeidheid, duizeligheid (orthostase), flauwvallen/syncope, botontkalking en/of botbreuken, spierkrampen en spierzwakte (o.a. handdruk), buikpijn/misselijkheid, vertraagde maagontlediging (vol gevoel na maaltijden),obstipatie, donsbeharing, bleke en droge huid, snel blauwe plekken, vertraagde wondgenezing, haaruitval, afwijkingen in bloedbeeld (leverfunctiestoornissen, nierfunctiestoornissen), slaapproblemen |
| Klachten als gevolg van braken of laxeren | hartritmestoornissen, acute hartdood, tandbederf, erosie van tandglazuur, gezwollen speekselklieren, beschadiging slokdarm en beschadiging handrug, diarree of obstipatie, darmkrampen, trommelstokvingers |
| Klachten als gevolg van overmatig bewegen | spierzwakte, blessures en/of overbelasting van bewegingsapparaat |
| Complicaties | achterstand in lichaamsgroei en seksuele lichamelijke ontwikkeling, osteoporose, orgaanfalen, overlijden als gevolg van suïcide of ondervoeding, somatische complicaties, onvruchtbaarheid, sociale angst |
| Comorbiditeit | negatief zelfbeeld, gebrek aan zelfvertrouwen, Diabetes mellitus, trauma/misbruik, pesten, perfectionisme, persoonlijkheidsstoornis, autisme spectrum stoornis, depressie, OCD of angststoornis, verslavingsproblematiek/drugsmisbruik, sporters, waar uiterlijk en gewicht een rol spelen, fotomodel/mode wereld |
| Laboratoriumgegevens | Zie tabel |
| Lichamelijk onderzoek | bloeddruk, hartslag, temperatuur, evt ECG |
| Medicatie | laxeermiddelen, Diuretica, afslankpillen, psychofarmica, amfetamine, medicijnen ivm andere lichamelijke klachten |
| Voedingssupplementen en zelfzorgmiddelen | onder andere cafeïne, afslankmiddelen, vetburners, zoetstof, zoals kauwgom met zoetstof, laxeerthee of afslankthee, laxantia, appelazijn, sambal, sterke kruiden, zout |
| Antropometrische gegevens | Bij een BMI < 17,5 is er sprake van AN; bij kinderen < SD -2, uitvragen van BMI, gewichtsverloop, maximum- en minimumgewicht, Bij kinderen, jongeren en jongvolwassenen: groeigegevens opvragen bij GGD |
| Voedingspatroon | Regelmaat (eettijden), gedetailleerde anamnese naar vocht en voeding, hoeveelheden, vegetarisch of veganistisch eten, regels en rituelen mbt eten (in kleine stukjes snijden, na 20 uur niet eten), eettempo, houding tov energiebehoefte, verboden producten, variatie, eetbuien of overeten, compensatiegedrag, bereidingswijzen, inkopen, beleving van voeding, eten met anderen |
| Persoonlijke factoren | leefsituatie, school, werk, vrienden, eetstoornissen in de familie |
| Leefstijlfactoren | roken (om welke reden?), bewegen: wat en hoeveel om welke reden. Maar ook houding op de stoel, tegen de leuning zitten, wiebelen enz, slaappatroon, stress |
| Motivatiefase | in welke fase van motivatie bevindt de patiënt zich? |
Bronnen
- Noordenbos, G., Elburg van, A. (2018) Handboek Eetstoornissen. De Tijdstroom, Utrecht
- Zorgstandaard Eetstoornissen; kwaliteitsontwikkeling GGz (2017).
- Dieetbehandelingsrichtlijn eetstoornissen (2021),2010 Uitgevers in Rotterdam
Laatste update: februari 2023 door VoedingsInterventie Eetstoornissen (VIE), door Anne-Ruth van Veen, Jose Groot en Sjerty Peeters.