Kwaliteitswet Zorginstellingen (KWZ)
De Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ) verplicht zorginstellingen om hun eigen kwaliteit te bewaken, te beheersen en te verbeteren.
De wet noemt vier kwaliteitseisen waaraan een instelling moet voldoen:
- Verantwoorde zorg
- Beleid gericht op kwaliteit
- Het opzetten van een kwaliteitssysteem
- Het maken van een jaarverslag
Steeds vaker worden ook diëtisten gevraagd om eigen kwaliteit aan te tonen of gegevens aan te leveren in het kader van transparantie van hun zorg. De vragen kunnen komen vanuit de zorggroep, de eigen organisatie, de zorgverzekeraar of een multidisciplinair behandelteam. Begrippen die hierbij naar voren komen zijn:
- Indicatoren
- Kwaliteitskenmerken
- Kwaliteitsborgingnorm
- Kwaliteitssystemen
- Certificering
Ga je met één of meerdere aspecten van kwaliteit aan de slag, bepaal dan eerst het doel én wat jij als diëtist wilt laten zien. Sluit waar mogelijk aan bij de ontwikkelingen binnen je eigen organisatie of zorggroep .
Indicatoren
Een indicator is een ‘meetbaar element van zorgverlening dat een signalerende functie heeft met betrekking tot de kwaliteit van de betreffende zorg(verlener). Wijkt een indicator af van een afgesproken norm, dan is bijsturing noodzakelijk.’ (CBO-handleiding indicatorontwikkeling 2007).
Het kan hierbij gaan om een interne indicator of een externe indicator. Een interne indicator is erop gericht de kwaliteit van zorg te bewaken en te verbeteren (leren en inspireren). Bij een externe indicator gaat het voornamelijk om het afleggen van verantwoording (toezicht, controle).
Er zijn diverse landelijke indicatorensets die gericht zijn op een specifieke patiëntengroep of werksettings. De NVD werkt op landelijk niveau mee aan deze sets om daar waar zinvol de rol van voeding en de diëtist naar voren te brengen. Daarnaast werken we stapsgewijs aan een Diëtetiek Informatieset, om eenduidige en systematische registratie van behandelgegevens mogelijk te maken.
Meer informatie:
Meer informatie over indicatoren voor chronische zorg is te vinden in de diverse zorgstandaarden. Zie hiervoor de websites van de betreffende koepelorganisaties:
Patiëntgegevens moeten gestructureerd, uniform en eenvoudig vastgelegd worden. De koepelorganisaties van chronische zorg hebben hiervoor afspraken gemaakt over de parameters die minimaal geregistreerd moeten worden in de zogenaamde ‘kernsets cardiometabool’:
Kwaliteitskenmerken
Het begrip ‘kwaliteitskenmerken’ dekt een brede lading. Het kan gaan over hoe de zorg georganiseerd is, over patiëntenparticipatie, maar het kan ook betrekking hebben op bevoegdheden en competenties.
Voor de zorggroepen in de eerste lijn heeft InEen Kritische KwaliteitsKenmerken (KKK’s) opgesteld. Deze zijn bedoeld om de zorggroepen te ondersteunen en te stimuleren om hun multidisciplinaire organisatie op orde te hebben. Vooralsnog stelt InEen hierin geen verplichting.
Kwaliteitsborgingsnorm
De NVD beschikt al sinds 1996 over een Kwaliteitsborgingsnorm voor de Diëtetiek. Deze geldt voor diëtisten die werkzaam zijn in dienstverband en/of als vrije beroepsbeoefenaar.
Een kwaliteitsborgingsnorm vormt de basis voor een kwaliteitssysteem. Hoe aan de diverse normen invulling kan worden gegeven, staat niet beschreven in de kwaliteitsborgingsnorm. Dat bepaalt ieder afzonderlijk, passend bij de eigen situatie.
De specifieke uitwerking van de normen in (eigen) procedures en afspraken is te vinden in een kwaliteitshandboek. Een kwaliteitshandboek is dus een logisch en noodzakelijk vervolg op het hebben van een kwaliteitsborgingsnorm.
Kwaliteitssysteem
In een kwaliteitssysteem staat beschreven:
- Hoe de organisatiestructuur is
- Wie welke verantwoordelijkheden draagt
- Welke procedures, processen en voorzieningen nodig zijn voor het uitvoeren van kwaliteitszorg
Er zijn diverse kwaliteitssystemen. Enkele voorbeelden zijn ISO, HKZ, NIAZ en INK.
Certificering
Een kwaliteitssysteem kun je hanteren met of zonder certificering. In het geval van certificering wordt getoetst of de organisatie voldoet aan de binnen het kwaliteitssysteem gestelde eisen en wordt een keurmerk of certificaat uitgereikt. De onderliggende criteria van de verschillende systemen lijken veelal op elkaar.
De eisen die zorgverzekeraars aan beroepsgroepen stellen als het gaat om het gebruik van een kwaliteitssysteem zijn divers. De zorgverzekeraars Achmea, CZ, De Friesland en Menzis hebben in juni 2013 de Stichting Kwaliteitsmonitoring Zorg (SKMZ) opgericht. Deze stichting heeft tot doel:
- Het beheren van de rechten op en het in stand houden en door ontwikkelen van de huidige auditmodellen binnen de paramedische sector en het beschikbaar stellen hiervan aan derden.
- Het bundelen van kennis, kunde en vaardigheden, waaronder nieuwe audit- en ook andere modellen en instrumenten voor het meten van kwaliteit, die ontwikkeld en ingezet kunnen worden voor zowel de fysiotherapie als andere zorgsoorten binnen de paramedische sector en overige eerstelijnszorg, en het beschikbaar stellen hiervan aan derden.
- Het borgen van de kwaliteit van uitvoering van de audits, door het beoordelen, evalueren en selecteren van de auditbureaus en overige uitvoerders.
- Het bijhouden van een onafhankelijk register van gecertificeerde praktijken.
De NVD heeft regelmatig overleg met de diverse zorgverzekeraars over de (verplichte) criteria voor goede zorg die wij van belang vinden voor het werkveld. Ons uitgangspunt is dat er kwalitatief goede zorg geleverd wordt. We willen ervoor waken dat er onnodig veel middelen gaan naar het onderhoud van systemen. Er dient een balans te zijn tussen het verbeteren van de kwaliteit van de diëtist, het borgen hiervan en de transparantie hierover. De NVD gaat vooralsnog niet uit van een verplichte audit van diëtetiekpraktijken.
Als individuele praktijk of afdeling kun je besluiten om een kwaliteitstraject in te gaan en bijvoorbeeld kiezen voor een bepaalde vorm van certificering. Overweeg of het jou helpt bij de focus op kwaliteitsverbetering en -borging. Kijk of je mee kunt liften op het systeem dat jouw organisatie of zorggroep hanteert.