NVD-directeur: “Nog meer verwarring op komst? Breid uren diëtetiek uit”

Het veel besproken Nutri-Score-logo is ook in Nederland, per 1 januari 2024, het officiële voedselkeuzelogo dat fabrikanten (vrijwillig) op hun verpakking mogen gebruiken. Dit besluit heeft staatssecretaris Maarten van Ooijen van het ministerie van VWS vandaag (25 april) aan de Tweede Kamer medegedeeld. Bianca Rootsaert, directeur van de Nederlandse Vereniging van Diëtisten, verwacht dat het logo zal leiden tot meer werk in de diëtistenpraktijk. 

“Het is daar dat we het logo moeten uitleggen en mensen er van moeten overtuigen dat het logo iets anders aangeeft dan de Schijf van Vijf”, zegt Rootsaert.  “En in de diëtistenpraktijk knelt het al omdat drie uur in de basiszorg nu al nauwelijks voldoende is voor het oplossen van complexe voedingsproblematiek bij aandoeningen. Dit komt er allemaal nog eens bovenop.”

Het Nutri-Score-logo is voor de invoering veel besproken en bekritiseerd, vooral omdat het op een aantal punten niet strookt met de Richtlijnen goede voeding van de Gezondheidsraad en de adviezen van het Voedingscentrum. Hierdoor zou het logo bijdragen aan verwarring of zelfs aanzetten tot een verkeerde voedselkeuze, het tegenovergestelde van de bedoeling van het logo.

Bianca Rootsaert, die samen met andere organisaties (zie bijschrift foto), namens de NVD pleitte voor uitstel van het logo, stelt:  “Als we op deze manier Nutri-Score gaan invoeren, zorg dan in ieder geval ook dat je het aantal uren in diëtetiek in de basiszorg uitbreidt. Boter bij de vis.” Ze wijst op de brij van desinformatie die nu al over voeding wordt verspreid. “Het is nu al heel verwarrend voor mensen. Hieraan wordt een nieuw hoofdstuk toegevoegd door Nutri-Score. Dat dit door de overheid, die juist ook gezondheid bevordert, op deze manier wordt ingesteld, vind ik best ingewikkeld.”

Volgens Rootsaert zal het werk voor diëtisten door het logo alsmaar toenemen: “Hoe gaan we mensen uitleggen dat zilvervliesrijst beter is dan witte rijst? Hoe gaan we uitleggen dat aardappelen gezonder zijn dan voorgesneden frites? Door Nutri-Score krijgen al deze producten dezelfde score. Dat leidt tot extra voedselverwarring en dat gaat ten koste van gezondheid. Dat zien diëtisten nu al elke dag terug in hun praktijk. Het gaat hier niet alleen om mensen met zwaar overgewicht, maar vaak om mensen met al een kwetsbare gezondheid, denk aan (pre)diabetes. Invoering van het logo is een goed bedoelde beleidsstap die het tegenstelde bewerkstelligt.”

Ook twijfelt ze eraan dat er snel verbetering van de werking van het logo zal komen: “Nederland kan het algoritme niet meer aanpassen, specifiek voor de Nederlandse situatie. Dat is een beslissing die door alle deelnemende landen gezamenlijk moet worden genomen.”

De staatssecretaris onderbouwt in een brief aan de Tweede Kamer waarom hij Nutri-Score wil invoeren. Daarbij verwijst hij naar het advies van de Gezondheidsraad waarin Nutri-Score wordt voorgesteld als een complementair instrument dat meerwaarde kan hebben in de voedingsvoorlichting. Ook haalt hij aan dat de Gezondheisraad aangeeft dat het systeem niet perfect is.

Van Ooijen geeft er rekenschap van dat sommige partijen, onder aanvoering van De Voedingsjungle, waarbij ook de NVD was aangesloten, pleitten voor uitstel van invoering vanwege de onvolmaaktheden van het systeem.  “Ik begrijp de zorgen die naar voren zijn gebracht”, schrijft van Ooijen. “De informatievoorziening en voorlichting over Nutri-Score voor consumenten is uitdagend omdat mismatches altijd zullen blijven bestaan. In de communicatie richting consumenten zal dit goed moeten worden meegenomen. Ik zal de houding van consumenten ten opzichte van het logo goed blijven volgen en indien nodig zal ik de communicatiestrategie aanpassen.”

Tegelijkertijd komt hij met de invoering van het logo tegemoet aan de partijen die het logo juist versneld wilden invoeren, zoals de Consumentenbond, Foodwatch en het CBL (de overkoepelende organisatie voor supermarkten). De Consumentenbond geeft in een reactie aan blij te zijn met het besluit van de staatssecretaris. De bond haalt aan dat Nutri-Score in één oogopslag een totaaloordeel van de voedingswaarde op de voorkant van de verpakking weergeeft. “Wij hebben jarenlang gepleit voor Nutri-Score en zijn dan ook blij dat het nu daadwerkelijk kan worden ingevoerd”, zegt Sandra Molenaar, directeur Consumentenbond. “De afgelopen tijd is de indeling van Nutri-Score verder geoptimaliseerd door een wetenschappelijke commissie. Per 1 januari 2024 wordt een verbeterde versie van het logo van kracht.”

Dat de Nederlandse regering kiest voor Nutri-Score als het enige voedselkeuzelogo dat in Nederland gebruikt mag worden, betekent niet dat alle fabrikanten het ook daadwerkelijk op hun verpakkingen zullen gaan gebruiken. Het is een vrijwillig logo. Alleen als er Europese wetgeving over zou zijn, kan het verplicht worden. Verschillende partijen sturen hierop aan en binnen de Farm-to-Fork-strategie van de Europese Unie wordt vanuit de commissie gewerkt aan een voorstel voor een verplicht verpakkingslogo.

Hoewel sommige fabrikanten het Nutri-Score-logo in Nederland al op hun verpakking voeren, is de industrie verdeeld over de totale invoering ervan. Dat blijkt mede uit een raadpleging die de staatssecretaris had met de overkoepelende organisatie FNLI van de voedingsindustrie. “Binnen de achterban van FNLI zijn producenten die Nutri-Score snel willen invoeren, maar er zijn ook leden die vinden dat Nutri-Score niet goed genoeg werkt of onvoldoende rekening houdt met portiegrootte en daarom niet voornemens zijn om het logo te gaan voeren”, aldus Van Ooijen. Hij geeft verder aan er “samen met de Nederlandse bedrijven naartoe te werken dat Nutri-Score breed gebruikt gaat worden en streef ernaar dat medio 2024 het logo al op veel producten zichtbaar is.”

Als het gaat over de communicatie over het logo naar de consument, dan streeft Van Ooijen naar een afstemming hierover met betrokken stakeholders: “Met hen zal ik de communicatie aan consumenten over Nutri-Score verder voorbereiden. Een goede afstemming tussen de verschillende partijen die over Nutri-Score zullen gaan communiceren over zowel de timing als de inhoud van de communicatie vind ik cruciaal voor een goede implementatie van Nutri-Score in Nederland.”