Nivel-rapport: ‘Helft van nieuwe patiënten met diabetes type 2 krijgt geen medicatie’

De helft van de mensen met diabetes type 2 krijgt in het eerste jaar na de diagnose geen diabetesmedicatie voorgeschreven. Dat meldt het Nivel, het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg.

De cijfers staan in de Nivel-rapportage Huisarts, diëtist en patiënten met Diabetes Mellitus type 2, Een eerste verkenning op basis van registratiedata en interviews, die gemaakt is naar aanleiding van een kennisvraag van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Het beschrijft hoe de zorg van de huisarts en diëtist verloopt bij nieuwe patiënten met diabetes type 2. Daarbij is specifiek gekeken of mensen met diabetes type 2 binnen een jaar na de diagnose medicatie krijgen voorgeschreven om de bloedglucose te verlagen en in hoeverre daarin verschillen zijn tussen verschillende groepen mensen met diabetes type 2. 

Uit het rapport blijkt dat jongeren in het algemeen eerder starten met medicatie dan ouderen. Een uitzondering daarop zijn jongeren die een diëtist consulteren, zij starten juist later met diabetesmedicatie.

Patiënten die wel starten met diabetesmedicatie in het eerste jaar krijgen gemiddeld zeven weken nadat zij de diagnose krijgen het eerste recept. Patiënten met een ernstig verhoogde glucosewaarde starten sneller met medicatie dan gemiddeld. Patiënten met een matig verhoogde glucosewaarde starten juist iets later.

Interviews met zorgverleners, die voor de rapportage zijn gehouden, bevestigen dat bij diabetes type 2 eerst gestart wordt met leefstijlbegeleiding als dat mogelijk is. Verandering van leefstijl vormt volgens hen de basis van de behandeling. Bij onvoldoende resultaat kan medicatie worden gestart. De interviews zijn gehouden met diëtisten, huisartsen, POH’ers en GLI-coaches. Ze zijn bedoeld om de cijfers in de rapportage te duiden en meer inzicht te krijgen in de werkwijze van zorgverleners.

De geïnterviewde diëtisten geven aan de onderzoekers van het Nivel aan dat zeker 30% van hun patiëntenpopulatie uit mensen met diabetes type 2 bestaat. Deze mensen worden meestal via de POH verwezen, soms door de huisarts en patiënten komen een enkele keer uit zichzelf. De diëtisten ervaren dat mensen die uit zichzelf komen over het algemeen meer gemotiveerd zijn dan de mensen die door de huisarts of POH worden gestuurd.

Om de diagnose diabetes te stellen, volgen de huisartsen de standaard NHG richtlijnen. Uit de interviews met huisartsen blijkt echter dat als huisartsen voor het eerst de diagnose diabetes stellen, het beleid daarna enigszins per huisarts verschilt. “Een van de geïnterviewde huisartsen die vooral op invalbasis werkt, verwijst de patiënt eigenlijk altijd naar de POH”, meldt het rapport.

Ook geeft een van de huisartsen aan dat de POH’ers mensen met diabtes naar de diëtist verwijzen. De geïnterviewde POH’ers blijken tevreden over de begeleiding door de diëtist. In vergelijking met een aantal jaren geleden denken diëtisten meer mee met de individuele patient en zijn ze flexibeler in de begeleiding.

Wat volgens de schrijvers van het rapport verder opvalt, is dat mannen eerder met medicatie voor diabetes starten dan vrouwen. Vrouwen met diabetes gaan juist vaker naar de diëtist dan mannen. Of dat ook de reden is dat vrouwen later met medicatie beginnen is niet onderzocht.

Uit het rapport blijkt verder dat patiënten die naar de diëtist gaan vaker dan andere diabetespatiënten ernstig overgewicht hebben. Ook hebben zij vaker een hoge bloedglucosewaarde. Zij starten echter niet eerder met medicatie dan andere mensen met diabetes type 2. Het is volgens de Nivel-rapporteurs goed mogelijk dat juist patiënten met een hoger risico op complicaties vaker begeleiding krijgen van een diëtist. Hierdoor is het volgens hen niet nodig om snel te starten met medicatie.

Nivel onderzocht de zorg die patiënten met diabetes type 2 ontvangen van de huisarts en de diëtist. Het onderzoek is gebaseerd op gegevens van 9.770 patiënten met diabetes type 2 uit 308 huisartspraktijken en 84 diëtetiekpraktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Daarnaast interviewden de samenstellers van het rapport zeven zorgverleners om de resultaten uit de Nivel Zorgregistraties te duiden.