Behandeling in de langdurige gehandicaptenzorg

De NVD heeft samen met een aantal andere organisaties een document opgesteld over behandeling in de langdurige gehandicaptenzorg. Dit document biedt een handreiking aan medici en paramedici van verschillende disciplines.

Het klassieke beeld dat ‘behandeling’ oproept is dat van één-op-één contact tussen een patiënt en een behandelaar. Dit is echter slechts een klein deel van wat behandeling in de gehandicaptenzorg inhoudt. Vanwege de aard van de zorgvraag van mensen met een verstandelijke, zintuiglijke en/of lichamelijke beperking, wordt behandeling in deze sector anders ingekleurd dan bijvoorbeeld bij de huisarts of in een ziekenhuis.

De doelgroep binnen de gehandicaptenzorg is zeer divers. Vaak hebben cliënten een combinatie van verschillende verstandelijke en lichamelijke beperkingen. Behandeling vergt daarom maatwerk, ook voor de diëtist. Daarnaast is samenwerking met andere zorgprofessionals essentieel. Denk hierbij aan artsen, psychologen, gedragskundigen, logopedisten en fysiotherapeuten. Bovendien is behandeling vaak levenslang. De situatie van de cliënt kan in de loop van de tijd veranderen. In dat geval moet de behandeling worden aangepast.

Binnen de gehandicaptenzorg hebben cliënten vaak een persoonlijk begeleider. De diëtist voert consulten waar mogelijk met de cliënt, maar in de meeste gevallen met de begeleider. Die zorgt vervolgens voor de toepassing van het behandelplan in de praktijk. De behandeling wordt dus gedaan door (para)medici en de praktische begeleiding door de persoonlijk begeleider.

Bij de behandeling is er sprake van gelaagdheid. De behandeling is gericht op het individu, de leefsituatie en het leefklimaat. Een voorbeeld:

Gericht op individu: De arts VG signaleert dat Henk te zwaar wordt en betrekt een diëtist in de behandeling. De diëtist onderzoekt Henk en geeft hem en de aanwezige begeleider eet- en beweegadvies.

Gericht op leefsituatie: De diëtist en bewegingsagogen kijken samen met Henk, zijn moeder en een persoonlijk begeleider hoe Henk het advies kan uitvoeren binnen zijn woning.

Gericht op leefklimaat: De veranderde behoeften vragen om aanpassingen in het leefklimaat. De cliënten in de woongroep laten achteruitgang zien. Om daarbij aan te sluiten, introduceren behandelaren een passende methodiek om de begeleidingsstijl aan te passen. Ook adviseren ze hoe de leefomgeving ingericht kan worden op de genoemde veranderingen. Henk’s visus is achteruit gegaan. Hij heeft baat bij een nieuwe lichtplan dat op advies van behandelaren op de woning is geïntroduceerd. Hij en zijn medebewoners kunnen zich nu veel beter oriënteren en zijn bovendien alerter. Daardoor is hij rustiger en heeft hij meer aandacht voor zijn eet- en beweegadvies.

Uit de voorbeeld komt naar voren dat behandeling binnen de langdurige gehandicaptenzorg zeer breed is. Problemen die op het eerste gezicht los van elkaar lijken te staan, kunnen voor de cliënt wel van invloed op elkaar zijn. Het is dus belangrijk om ‘out of the box’ te denken en de expertise van collega’s te benutten.

Het document is opgesteld door verschillende organisaties, waaronder de Nederlandse Vereniging voor Diëtisten (NVD), de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), de Nederlandse Vereniging Artsen Verstandelijk Gehandicapten (NVAVG) en de Nederlandse Vereniging voor Fysiotherapie voor Verstandelijk Gehandicapten (NVFVG).